Υπό την Αιγίδα της Επιτροπής «Ελλάδα 2021» το Δίκτυο Αιωνόβιων Δέντρων Ελληνικής Επανάστασης

Η Επιτροπή «Ελλάδα 2021» αποφάσισε να θέσει τη Δράση του Ινστιτούτου Πολιτισμού Μεσσηνίας «1821 – 2021: Δίκτυο Αιωνόβιων Δέντρων Ελληνικής Επανάστασης» υπό την Αιγίδα της και την ενέταξε στο εθνικό πρόγραμμα δράσεων και εκδηλώσεων που συντονίζει, με την ευκαιρία του εορτασμού των 200 ετών μετά την Επανάσταση του 1821 (https://www.greece2021.gr/map).

Τα αιωνόβια δέντρα αποτελούν σύμβολο σοφίας, μακροζωίας, ιερότητας, γενναιότητας ή γαλήνης και κατέχουν διαχρονικά κεντρική θέση στον ανθρώπινο πολιτισμό. Πρόκειται για δέντρα που σεβάστηκε ο χρόνος και οι προγονοί μας, δέντρα που φανερώνουν την ανθεκτικότητα της φύσης στο πέρασμα του χρόνου, δέντρα που κατάφεραν να επιβιώσουν δια μέσου των αιώνων συνδυάζοντας την ύπαρξη τους πολλές φορές με σημαντικά ιστορικά γεγονότα.  Βάσει αυτών, αναγνωρίζουμε την υποχρέωση και την ευθύνη που έχουμε για να τα προστατέψουμε και να τα διατηρήσουμε ως ζωντανά στοιχεία της φυσικής και πολιτισμικής κληρονομιάς μας.

Έτσι, με αφορμή την εμβληματική επέτειο των 200 ετών από την Ελληνική Επανάσταση, η επετειακή Δράση στόχο έχει την συστηματική καταγραφή των αιωνόβιων δέντρων της εν λόγω ιστορικής περιόδου και τη δημιουργία ενός πλέγματος προστασίας και ανάδειξής τους.  Πρόκειται για τους τελευταίους υπεραιωνόβιους ζωντανούς μάρτυρες της ιστορίας του τόπου και του τοπίου, δέντρα που «είδαν» και «άκουσαν» τους Έλληνες επαναστάτες να ονειρεύονται μια ελεύθερη χώρα, δέντρα που έζησαν την αντάρα των μαχών της Ελληνικής Επανάστασης, δέντρα που «άκουσαν» τις καμπάνες να ηχούν το χαρμόσυνο μήνυμα της ελευθερίας από τον τουρκικό ζυγό, δέντρα που περιβάλλονται με μοναδικές ιστορίες και μύθους στο πέρασμα των ετών από το 1821 έως σήμερα.

Παράλληλα, στόχος του προγράμματος είναι η ευαισθητοποίηση της τοπικής κοινωνίας και η ενεργή συμμετοχή της στην προσπάθεια εντοπισμού και καταγραφής των μνημειακών αυτών δέντρων, καθώς και των ιστοριών και δοξασιών με τις οποίες συνδέονται. Ακολούθως, τα εν λόγω εμβληματικά δέντρα θα σημανθούν με ειδικό μεταλλικό επετειακό λογότυπο, που θα φιλοτεχνήσει αφιλοκερδώς η καταξιωμένη ομογενής καλλιτέχνις Joanna Kordos που ζει στη Μελβούρνη, στο πλαίσιο τοπικών εκδηλώσεων κατά τις οποίες θα παρουσιάζονται οι ιστορίες που τα περιβάλλουν.  Ακολούθως, βάσει των τελικών δυνατοτήτων του χορηγικού προγράμματος, θα δημιουργηθεί ειδικό ντοκιμαντέρ για την ανάδειξη των αιωνόβιων δέντρων της Ελληνικής Επανάστασης, ενώ θα εκδοθεί επετειακό λεύκωμα με φωτογραφίες και κείμενα των μνημειακών δέντρων και των ιστοριών που τα περιβάλλουν.

Έτσι, στο πλαίσιο της κλιματικής αλλαγής και των επιπτώσεών της, το πρόγραμμα έρχεται να αναδείξει την σημασία της βιοποικιλότητας για την ύπαρξη και την εξέλιξη του ανθρώπινου πολιτισμού, καθώς και να ευαισθητοποιήσει τις τοπικές κοινωνίες στο πλαίσιο προστασίας και ανάδειξης της φυσικής και άυλης πολιτισμικής κληρονομιάς. Ακόμη, επιδιώκεται, το Δίκτυο των Αιωνόβιων Δέντρων της Ελληνικής Επανάστασης να αποτελέσει αντικείμενο μελέτης και εκπαιδευτικών προγραμμάτων της πρωτοβάθμιας και δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης, ως σπάνιο περιβαλλοντικό απόθεμα βιοποικιλότητας και ως ζωντανή παρακαταθήκη άυλης πολιτισμικής κληρονομιάς. Έτσι, η Δράση απευθύνεται στις τοπικές κοινωνίες, στην επιστημονική ερευνητική κοινότητα, σε φυσιολάτρες, και σε ξένους ταξιδιώτες, καθώς το Δίκτυο Αιωνόβιων Δέντρων θα καταστεί πόλος τουριστικής και ιστορικής έλξης.

Τέλος, ο ερευνητικός φάκελος, με το σύνολο των μνημειακών δέντρων της Ελληνικής Επανάστασης, θα σταλεί στην Διεύθυνση Νεότερης Πολιτιστικής Κληρονομιάς του Υπουργείου Πολιτισμού, ώστε να αξιολογηθεί από την Εθνική Επιστημονική Επιτροπή για την Εφαρμογή στην Ελλάδα της Σύμβασης για τη Διαφύλαξη της Άυλης Πολιτιστικής Κληρονομιάς (UNESCO, 2003) και το επετειακό στοιχείο να εγγραφεί στο Εθνικό Ευρετήριο Άυλης Πολιτιστικής Κληρονομιάς της Ελλάδας.