Το Πάθος της Βικτωρίας Καρέλια που έγινε Μουσείο Παραδοσιακών Στολών

Ένα Μουσείο Παραδοσιακών Στολών φτιαγμένο με τις πιό σύγχρονες προδιαγραφές είναι εκείνο του Λυκείου των Ελληνίδων Καλαμάτας, το οποίος φέρει μάλιστα το όνομα της συλλέκτριας και δωρήτριας των στολών Βικτωρίας Γ. Καρέλια.

Εκείνη είναι μια εντυπωσιακή γυναίκα που έδωσε τον εαυτό της επί χρόνια ως πρόεδρος του Λυκείου των Ελληνίδων Καλαμάτας (ΛΕΚ), κρατώντας παράλληλα μια ανοιχτή χαραμάδα για το πάθος της, την προσωπική συλλογή παραδοσιακών στολών από όλα τα απόμακρα μέρη της Πελοποννήσου αλλά και την Ελλάδας.

Μας δόθηκε η ευκαιρία να τα πούμε το περασμένο καλοκαίρι στην αυλή του Μουσείου το οποίο στεγάζεται σε ένα συγκλονιστικό νεοκλασικό στο δρόμο που στεφανώνει την πόλη της Καλαμάτας απέναντι ακριβώς απο το ιστορικό κτήριο της τοπικής εφημερίδας ΠΑΤΡΙΣ.

-Πώς ξεκίνησε αυτή η συλλογή που κατέληξε να εκτεθεί σε ένα τέτοιο υπερσύγχρονο Μουσείο;

Το 1967 είχα έρθει νιόπαντρη εδώ στην Καλαμάτα και η θεία του άντρα μου ήταν τότε πρόεδρος του Λυκείου των Ελληνίδων Καλαμάτας. Εγώ πραγματικά απέκτησα ένα ιδιαίτερο ενδιαφέρον για την παράδοση κι άρχισα να πηγαίνω στα χωριά να αναζητώ αυθεντικές στολές. Ήθελα να μάθω τι φορούσαν οι άνθρωποι της εποχής του 1821 και ένθεν. Διαπίστωσα πως πολλά λαογραφικά στοιχεία είχαν καεί με τη φωτιά του Ιμπραήμ Πασά, αλλά εγώ ξέφυγα από την Πελοπόννησο και αναζήτησα αυθεντικές στολές και σε άλλες περιοχές.

-Πώς μίλησε τόσο βαθειά στην ψυχή σας η ελληνική παράδοση, οι στολές, οι συνήθειες δυό και πλέον αιώνων πριν;

Διαβάζοντας την ελληνική λαογραφία άρχισα να μπαίνω στο νόημα. Πρέπει να πως ότι εμπνευστής μου ήταν ο Γιάννης Τσαρούχης και άλλες προσωπικότητες της λαογραφίας, που άρχισε να αποκτά ενδιαφέρον για το ευρύτερο κοινό.

-Και πώς έγινε το κλίκ;

Αναζητούσα με μανία τις παλιές φορεσιές στα παλαιοπωλεία και τις κρατούσα σπίτι ως  κόρην  οφθαλμού. Έτσι έγινα μανιακή συλλέκτρια και συντηρούσα τα ρούχα, τα έβαζα στο κουτί με διάφορα αντιόξινα. Πήγαινα και τα θαύμαζα, τις λεπτομέρειες, τα στολίσματα, τις ζώνες, τα κοσμήματα. Ζούσα ένα χαλασμό στα σπλάγχνα μου.

-Είχατε σκοπό να δημιουργήσετε Μουσείο Παραδοσιακών Στολών;

’Οχι δεν το είχα οραματισθεί αυτό ακόμη. Μάζευα τις στολές για να τις αφήσω στις δύο θαυμάσιες νύφες μου αλλά και στο Λύκειον των Ελληνίδων Καλαμάτας. Τότε αναζητούσαμε κτήριο για το ΛΕΚ.  Υπέπεσε στην αντίληψή μου πως τούτο το νεοκλασικό ήταν του Δήμου και μπορούσε να μας το παραχωρήσει για να στεγάσουμε τις στολές.

-Ετσι λοιπόν αποφασίσατε να δώσετε τις στολές στο Μουσείο; 

Ναι, ο Δήμος μας παραχώρησε το κτήριο επί 100 χρόνια και έτσι προχωρήσαμε στην διαμόρφωση του χώρου με τις βιτρίνες, το φωτισμό και γενικά την όλη αρχιτεκτονική που αναδεικνύει τις στολές. Όταν συγκέντρωσα 90 στολές ήμουν έτοιμη να τις παραχωρήσω στο ΛΕΚ. Βέβαια, το Μουσείο και οι υπάλληλοί του συντηρούνται από την οικογένεια Καρέλια, αλλά είμαστε περήφανοι γι αυτό το μικρό ιστορικό θαύμα.

-Έχετε και αίθουσα εκδηλώσεων και καφενεδάκι… 

Το ΥΠΠΟ δεν μας έδινε άδεια να προσθέσουμε αυτή τη μοντέρνα αίθουσα εκδηλώσεων, αλλά με παρέμβαση της Υπουργού Πολιτισμού κας Μενδώνη δόθηκε τελικά η άδεια κι έτσι σήμερα είμαστε σε θέση να προσφέρουμε διαδράσεις μέσα στο Μουσείο.

***

Η Βικτωρία Καρέλια μας ξενάγησε προσωπικά στις διάφορες εποχές του Μουσείου και των παραδοσιακών φορεσιών μιλώντας με πάθος για κάθε μία απ΄αυτές. Όπως εξομολογήθηκε: « Είναι όλα θέμα αισθητικής. Ο  συνδυασμός των υφασμάτων, το κόψιμο , η πρακτικότητα όλα δένουν στην ασύλληπτη ομορφιά και  την κομψότητα των παραδοσιακών στολών μας».

Η συλλογή περιλαμβάνει πλήρη ενδυματολογικά σύνολα, γυναικεία και ανδρικά, από όλες τις περιοχές της Ελλάδας, χρυσοκέντητους επενδύτες, εξαιρετικά δείγματα της τέχνης των τερζήδων, καθώς και κοσμήματα, που δεν καλύπτουν απλώς τις ανάγκες συμπλήρωσης και στολισμού των ενδυμασιών, αλλά αποτελούν αυτόνομο και σημαντικό κομμάτι της συλλογής.

Την αρχιτεκτονική μελέτη του έργου έκανε ο αρχιτέκτονας Θανάσης Κυρατσούς. Την προετοιμασία των εκθεμάτων επιμελήθηκε η ενδυματολόγος και Πρόεδρος του Πελοποννησιακού Λαογραφικού Ιδρύματος Ιωάννα Παπαντωνίου και ο σκηνογράφος Σταμάτης Ζάννος.

Τα επεξηγηματικά κείμενα επιμελήθηκε η συνεργάτιδα του Μουσείου Μπενάκη Ξένια Πολίτου, ενώ η κατάταξη των εκθεμάτων έγινε από την λαογράφο καθηγήτρια Νάντια Μαχά – Μπιζούμη. Τους φωτισμούς επιμελήθηκε η καθηγήτρια θεατρικού φωτισμού κα Ελευθερία Ντεκώ

Η κατάταξη των ενδυμασιών της έκθεσης ακολουθεί τον τυπολογικό διαχωρισμό της λαογράφου Αγγελικής Χατζημιχάλη σε φορεσιές με σεγκούνι, φορεσιές με καβάδι και φορεσιές με φουστάνι.

Στο ισόγειο παρουσιάζονται οι τοπικές ενδυμασίες με σεγκούνι, τον επενδύτη του αγροτικού και κτηνοτροφικού κόσμου της στεριανής Ελλάδας.

Στον πρώτο όροφο οι ενδυμασίες των νομαδικών και ημινομαδικών πληθυσμών συναντούν τον ενδυματολογικό κόσμο των κοινοτήτων με εμπορικές και βιοτεχνικές δραστηριότητες, με τοπικές ενδυμασίες με καβάδι και αντερί.

Στον δεύτερο όροφο το φουστάνι – τσούκνα, σχηματική παραλλαγή της βυζαντινής δαλματικής, συναντάται με την αναγεννησιακή του εκδοχή, τα πολύπτυχα, δηλαδή, φουστάνια των παράλιων και νησιωτικών περιοχών με εμπορικές επαφές με τη Δύση.

Ο εκθεσιακός χώρος είναι ανοιχτός για το κοινό καθημερινά εκτός Δευτέρας. Ωράριο λειτουργίας: Τρίτη – Παρασκευή 9:00 π.μ. – 2:00 μ.μ. Τετάρτη και Σάββατο 5:30 μ.μ. – 8:30 μ.μ. και Κυριακή 10:00 π.μ. – 1:00 μ.μ. Πληροφορίες στα τηλ. 27210-86923 και 27210-86927.

ΠΗΓΗ