Το Πάσχα είναι η μεγαλύτερη γιορτή της Ορθοδοξίας. Η Ανάσταση του Θεανθρώπου με τον Πιστό Χριστιανό περνάει από την πένθιμη ατμόσφαιρα της Μεγάλης Εβδομάδας στο συναίσθημα της χαράς, της ανάτασης και της λύτρωσης.
Η πένθιμη ατμόσφαιρα της Μεγάλης Εβδομάδας και η χαρά που τη διαδέχεται το βράδυ της Ανάστασης δεν βιώνονται με την ίδια κατάνυξη και τον ίδιο ενθουσιασμό από ολόκληρο το Χριστιανικό κόσμο.
Σαϊτοπόλεμοι, τυμπανοκρουσίες, πυροτεχνήματα και σπάσιμο σταμνών, φαναράκια που αιωρούνται, τα ήθη και τα έθιμα του Πάσχα στην Καλαμάτα είναι πολλά και εντυπωσιακά. Έχοντας στερηθεί πολλά από αυτά τα τελευταία χρόνια εξαιτίας των δύσκολων υγειονομικών συνθηκών, έχουμε ανάγκη περισσότερο από ποτέ να τα τιμήσουμε ξανά.
Στα Πασχαλινά έθιμα της περιοχής περιλαμβάνονται τα “Ξαμόνια”. Πρόκειται για ένα έθιμο που πραγματοποιείται τη Μ. Πέμπτη στα ξωκλήσια της βόρειας Καλαμάτας όπου πιστοί και ιερείς να συγκεντρώνονται στις 12 τα μεσάνυχτα και ξεκινούν με μια ολονύκτια περιήγηση η οποία περιλαμβάνει επίσκεψη στα εκκλησάκια, άναμμα καντηλιών και σύντομες ψαλμωδίες.
Oι Επιτάφιοι στολίζονται παραδοσιακά με λεμονανθούς, βιολέτες και κρίνα και συναντούν κατά την περιφορά τις γειτονικές ενορίες .Την Μεγάλη Παρασκευή στην πλατεία στον Αβραμόγιαννη Ράχης μπροστά από την εκκλησία του Άη Γιάννη τιμωρείται σκληρά ο Ιούδας, και αμέσως μετά ρίχνουν σαΐτες, από μέλη των Ραχιώτικων μπουλουκιών των Σαϊτομάχων, την ώρα που ανταμώνουν οι επιτάφιοι των ενοριών Αγίου Κωνσταντίνου και Αγίου Γεωργίου. Τα μπουλούκια αυτά συνεχίζουν για δύο αιώνες περίπου την παράδοση που έχει η συνοικία στα έθιμα του Σαϊτοπόλεμου και της τιμωρίας του Ιούδα. Τα «μπουλούκια», όπως ονομάζονται οι ομάδες των σαϊτολόγων αναβιώνουν ένα έθιμο που δίνει έμφαση στην εφευρετικότητα των Ελλήνων και θυμίζει τον ηρωισμό τους επί Τουρκοκρατίας.
Δεκάδες αερόστατα μικρά και μεγάλα αφήνονται στον καλαματιανό ουρανό, τα οποία συνθέτουν ένα θεαματικό σκηνικό συνεχίζοντας αδιάκοπα το μακροχρόνιο έθιμο της συνοικίας .
Στην Καλαμάτα την Κυριακή του Πάσχα, αναβιώνει ένα ξεχωριστό τοπικό έθιμο, ο σαϊτοπόλεμος, του οποίου οι ρίζες βρίσκονται στους απελευθερωτικούς αγώνες του 1821. Σύμφωνα με το θρύλο, οι Μεσσήνιοι χρησιμοποίησαν σαΐτες γεμάτες εκρηκτικά για να αναχαιτίσουν το ιππικό των Τούρκων, τρομάζοντας τα άλογα τους. Όσοι συμμετέχουν στο έθιμο είναι συχνά ντυμένοι με παραδοσιακές φορεσιές και οπλισμένοι με σαΐτες που έχουν κατασκευάσει μόνοι τους από χαρτονένιους σωλήνες γεμισμένους μπαρούτι. Όταν η εκτόξευση αρχίσει, το πλήθος που βρίσκεται γύρω αρχίζει να ζητωκραυγάζει δημιουργώντας ένα εκπληκτικό σκηνικό.
Το Πάσχα είναι ίσως η μοναδική γιορτή που συγκεντρώνει μέσα της όλα τα συναισθήματα. Ας θυμηθούμε μαζί πως η Ανάληψη του Ιησού Χριστού, από την αγωνία, τον πόνο τη θλίψη των Παθών και της Σταύρωσης, έως την αγαλλίαση, την ελπίδα φέρνει την Ανάσταση και την υπέρτατη Αγάπη.
Γεωργία Ρήγα
