Απογοητευτικές είναι οι προβλέψεις για τη δημογραφική εξέλιξη του ελληνικού πληθυσμού
Η ελληνική κοινωνία μετατρέπεται σε κοινωνία γερόντων ενώ προκαλεί προβληματισμό το γεγονός πως οι μετανάστες στην Ελλάδα γεννούν πολύ περισσότερα παιδιά από τους Έλληνες.
Επίσης, η σύγκριση των γεννήσεων και των θανάτων της πρόσφατης πενταετίας είναι αποκαρδιωτική.
Αποκαλυπτική έρευνα της Washington Post
Ένα από τα πολύ σοβαρά αποτελέσματα της μακρόχρονης οικονομικής κρίσης στην Ελλάδα είναι αναμφίβολα και η αύξηση του δημογραφικού προβλήματος στη χώρα, καθώς όλο και λιγότεροι άνθρωποι παίρνουν την απόφαση να δημιουργήσουν οικογένεια, ενώ νέοι έχουν μεταναστεύσει.
Με αυτό το ιδιαίτερο θέμα καταπιάνεται η εφημερίδα Washington Post, σε άρθρο της με τον χαρακτηριστικό τίτλο «Πού πήγαν όλα τα παιδιά;».
Στην έναρξη της σχολικής χρονιάς, η εφημερίδα βρέθηκε στο Καλπάκι Ιωαννίνων όπου μια μητέρα αφήνοντας τον γιο της στο δημοτικό σχολείο της περιοχής αναρωτήθηκε: «Πού πήγαν όλα τα παιδιά;».
Περιγράφοντας αυτή τη σκηνή, η εφημερίδα αναλύει πώς μετά την οικονομική κρίση έρχεται και η δημογραφική κρίση στην Ελλάδα, καθώς η κατάσταση στο Καλπάκι αντικατοπτρίζει το εντεινόμενο δημογραφικό πρόβλημα στη χώρα.
Στο συγκεκριμένο δημοτικό, το 2018, πήγαν 13 πρωτάκια. Τα μισά σχολεία στην περιοχή έχουν κλείσει. Όλο και περισσότεροι πιθανοί γονείς φεύγουν ή δεν κάνουν παιδιά, επειδή είναι άνεργοι ή βγάζουν μετά βίας τα προς το ζην, αναφέρει η εφημερίδα. Όπως επισημαίνει το δημοσίευμα, «η ελληνική οικονομία δεν εξαρτάται πλέον από τα προγράμματα ούτε θεωρείται ότι θέτει σε κίνδυνο το ευρώ. Όμως, η χώρα μόλις τώρα ξεκινά να αντιμετωπίζει την επόμενη φάση της απειλής. Μία μείωση των γεννήσεων που έχει αυξήσει την πιθανότητα μιας συρρικνωμένης, αποδυναμωμένης Ελλάδας τα χρόνια που θα έρθουν».
Η μικρότερη γενιά στη μεταπολεμική ιστορία
Η βαθιά και παρατεταμένη οικονομική κρίση είχε ως αποτέλεσμα το ήδη χαμηλό ποσοστό των γεννήσεων να μειωθεί ακόμη περισσότερο, όπως έγινε και σε άλλες προβληματικές οικονομίες της νότιας Ευρώπης. Η Ελλάδα χτυπήθηκε από έναν ακόμη παράγοντα, αυτόν του brain drain, καθώς μισό εκατομμύριο άνθρωποι εγκατέλειψαν τη χώρα, πολλοί από αυτούς νέοι, πιθανοί μελλοντικοί γονείς.
«Το αποτέλεσμα ήταν ότι η ύφεση της χώρας δημιούργησε τη μικρότερη γενιά της Ελλάδας μεταπολεμικά, παιδιά που φτάνουν τώρα σε ηλικία δημοτικού. Κάποια από αυτά πηγαίνουν στα σχολεία με παπούτσια και τσάντες από δεύτερο χέρι και είναι ακόμη στο πρώτο στάδιο κατανόησης της τρομακτικής εποχής στην οποία έχουν γεννηθεί», αναφέρει χαρακτηριστικά η Washington Post.
Ο μέσος όρος γεννήσεων στην Ελλάδα ανέρχεται σε 1,35 ανά γυναίκα, από τους χαμηλότερους στην Ευρώπη και αρκετά κάτω από τον στόχο του 2,1 που απαιτείται για έναν σταθερό πληθυσμό, χωρίς να υπολογίζεται η μετανάστευση. Το εν λόγω ποσοστό ήταν σε ανάκαμψη πριν από την κρίση, φτάνοντας της 1,5 γεννήσεις ανά γυναίκα το 2008. Αυτή η πρόοδος έχει εξανεμιστεί πλέον, καθώς το ποσοστό έπεσε ξανά στα χαμηλά των τελών της δεκαετίας του ’90 και των αρχών του 2000, σημειώνει το δημοσίευμα.
Οι γεννήσεις μειώνονται δραματικά
Το πρόβλημα επιδεινώνεται εξαιτίας και της αθρόας μετανάστευσης των νέων ανθρώπων στο εξωτερικό, σε αναζήτηση καλύτερης ζωής. Ως αποτέλεσμα, έχει πέσει σε ιστορικά χαμηλά ο αριθμός των παιδιών που γεννιούνται στην Ελλάδα, καθώς όσοι μετανάστευσαν συνήθως παραμένουν στο εκτός όπου και σχηματίζουν οικογένειες. Το 2009, πριν από τις πιο σφοδρές περιόδους της κρίσης, έγιναν 118.000 γεννήσεις στην Ελλάδα. Από τότε, ο αριθμός πέφτει σταθερά, και έχει επισκιαστεί για τα καλά από τον αριθμό των θανάτων. Το 2017, ο συνολικός αριθμός των γεννήσεων ήταν 88.500, ο χαμηλότερος που έχει καταγραφεί.
Ο Βύρων Κοτζαμάνης, καθηγητής Δημογραφίας στο πανεπιστήμιο της Θεσσαλίας, αναφέρει στη Washington Post ότι είναι απίθανο να ανακάμψει το ποσοστό γεννητικότητας στην Ελλάδα, όπως συνέβη σε άλλες χώρες μετά από περιόδους οικονομικής κρίσης, ακόμη και πριν την κρίση η μέση Ελληνίδα δεν έκανε παιδιά πριν από τα 31. Κάποιες γυναίκες που ανέβαλαν την εγκυμοσύνη κατά τη διάρκεια της ύφεσης έχασαν εντελώς την ευκαιρία να γίνουν μητέρες. Το αποτέλεσμα είναι η ύφεση να έχει μειώσει μόνιμα το μέγεθος της νεότερης ελληνικής γενιάς, αλλά και τη «δεξαμενή» των γονιών για τα χρόνια που θα έρθουν. «Θα έχουμε όλο και λιγότερες γεννήσεις στην Ελλάδα τις επόμενες δεκαετίες», τονίζει ο καθηγητής.
Πέρα από τον κοινωνικό, υπάρχει και οικονομικός αντίκτυπος
Η ελληνική οικονομία παραμένει κατά 25% μικρότερη σε σύγκριση με πριν από μία δεκαετία ενώ η Eurostat εκτιμά ότι τις επόμενες έξι δεκαετίες ο ελληνικός πληθυσμός των 10,7 εκατομμυρίων θα μειωθεί κατά 32%. Ποσοστό που το ξεπερνούν μόνο μερικά χαμηλοεισοδηματικά κράτη της ανατολικής Ευρώπης, που επίσης έχουν βιώσει και εξακολουθούν τη φυγή εργαζομένων προς ευημερούσες χώρες.
