Πότε το άγγιγμα έχει όρια; Η σημασία της σεξουαλικής αγωγής στην ημερίδα «Άγγιγμα, Όρια, Προστασία» στην Πύλο

Η σημασία της σεξουαλικής αγωγής στην ημερίδα «Άγγιγμα, Όρια, Προστασία» στην Πύλο

Πότε το άγγιγμα έχει όρια και ποιά είναι αυτά; Πως μπορούμε να αντιληφθούμε τις προθέσεις τρίτων προς τα παιδιά μας και να προλάβουμε …το κακό; Πως η σεξουαλική διαπαιδαγώγηση βοηθάει στην προστασία των παιδιών μας από τα επικίνδυνα αγγίγματα; Ποιο είναι το Νομικό Πλαίσιο στη χώρα μας και πόσο σημαντική είναι στις μέρες μας η σεξουαλική αγωγή όχι μόνον εντός των τειχών του σπιτιού αλλά και στους χώρους εκπαίδευσης και κοινωνικοποίησης των παιδιών μας και πως επιδρά στην αυτοεκτίμηση, τον αυτοσεβασμό αλλά και την αυτοπροστασία τους;

“Ένα πρωτόκολλο σεξουαλικής αγωγής δεν αποσκοπεί μόνο στην αποδόμηση των έμφυλων στερεοτύπων, αλλά αποσκοπεί και στην καταπολέμηση της κακοποίησης ευθέως, γιατί βοηθάει τα παιδιά να κατανοήσουν τα όρια του σώματός τους, άρα και πότε παραβιάζονται αυτά” ανέφερε πρόσφατα η Βοηθός Συνήγορος του Πολίτη για τα Δικαιώματα του Παιδιού, Θεώνη Κουφονικολάκου τονίζοντας τη σημασία εισαγωγής της σεξουαλικής αγωγής στα σχολεία.

Η σωστή ενημέρωση και πρόληψη μπορεί να βοηθήσει καθοριστικά στην αποτροπή δυσάρεστων, δυσβάσταχτων και καθοριστικών γεγονότων για την υγιή σεξουαλική ζωή ενός παιδιού. Η Λίνα Λυκομήτρου, Σύμβουλος Ψυχικής Υγείας μας εξηγεί πως παρέχεται αυτή η ενημέρωση μέσω του προγράμματος «Άγγιγμα και Όρια» και πως μπορούμε ως γονείς να βοηθήσουμε τα παιδιά μας να αντιληφθούν και να βάλουν όρια στο άγγιγμα καθώς όπως μας λέει και παρακάτω «Τα όρια βοηθούν το παιδί να διατηρεί την ασφάλεια του, καθώς και την σωματική και συναισθηματική υγεία του» αλλά επίσης ότι και τα «αθώα» ερωτικά αγγίγματα είναι εξίσου επώδυνα και κακοποιητικά για την ψυχή ενός ανθρώπου!

«Το «Άγγιγμα και Όρια» είναι μια δράση εστιασμένη στην Σεξουαλική Διαπαιδαγώγηση, με κύριο και βασικό της σκοπό την προστασία των παιδιών σε σχέση με το σώμα τους. Αποτελείται από μια ομάδα ειδικών (Ψυχολόγους, Θεατροπαιδαγωγούς και Δικηγόρο) όπου μαζί πραγματοποιούμε συναντήσεις 3^ων κύκλων. Στον 1^ο και 2^ο κύκλο πραγματοποιούνται ομιλίες για ενήλικες με θέμα την «Διαπαιδαγώγηση και Διαχείριση της Σεξουαλικότητας του Παιδιού» όπως επίσης το θέμα με τίτλο  «Άγγιγμα – Όρια και Προστασία». Στον 3^ο κύκλο πραγματοποιούνται Βιωματικά εργαστήρια, για παιδιά 4 έως 12 χρόνων, χωρισμένα ανά ηλικιακές ομάδες, με θέμα “Συναισθήματα, Σώμα και Προστασία“. Στόχος μας είναι η ενημέρωση, σχετικά με την αυτονομία που μπορεί και χρειάζεται να έχει ένα παιδί σε σχέση με το σώμα του. Πως αυτό επιδρά στην αυτοεκτίμηση, τον αυτοσεβασμό αλλά και την αυτοπροστασία του. Οι συναντήσεις μας πραγματοποιούνται σε Σχολεία, Δήμους, Ημερίδες και μεμονωμένες εκδηλώσεις.»

Ενδεικτικά αναφέρουμε ότι η σεξουαλική αγωγή διδάσκεται ήδη από το 1954στα σχολεία της Σουηδίας, από το 1968 στη Γερμανία, από το 1970 σε Δανία, Φινλανδία, Αυστρία και από το 1998 στη Γαλλία.

ΗΜΕΡΙΔΑ ΣΤΗΝ ΠΥΛΟ

Στην Πύλο θα πραγματοποιηθεί για δεύτερη φορά φέτος η συγκεκριμένη ημέρα, το Σάββατο 14 Δεκεμβρίου 2019, στην αίθουσα το Πολιτιστικού Συλλόγου Πύλου (Γρ. Επισκόπου 41) με διοργανωτή τον Πολιτιστικό Σύλλογο Πύλου σε συνεργασία με τον Σύλλογο Γονέων και Κηδεμόνων του 2ου Δημ. Σχολείου Πύλου, προσφέροντας πολλές και σημαντικές πληροφορίες.

Με την ευκαιρία αυτή, η κα Λίνα Λυκομήτρου μαζί με τα μέλη της ομάδας της Μαρία Σκόρδου (Σχολική Ψυχολόγος –ψυχοθεραπεύτρια), Μυρτώ Χρυσανθοπούλου (θεατροπαιδαγωγός), Φιλίππη Ρούβαλλη (θεατροπαιδαγωγός), Μάγια Παπαγεωργίου (θεατροπαιδαγωγός) και Αλεξία Βέννη (δικηγόρος), απαντούν σήμερα σε μερικά ερωτήματα που τους θέσαμε για όσα βασικά έστω σημάδια οφείλουμε ως γονείς και άνθρωποι να γνωρίζουμε και να προσέχουμε ώστε να προστατεύουμε την σεξουαλική υγεία και την ιδιωτικότητα των παιδιών μας.

• Ποια είναι τα όρια στο άγγιγμα;

«Ο τρόπος που αγγίζουμε ένα μωρό και στη συνέχεια ένα παιδί, είναι ο τρόπος μέσα από τον οποίο μαθαίνει για το άγγιγμα. Πως το αγγίζουν οι γονείς του, πως επιτρέπουν εκείνοι να το αγγίζουν άτομα έξω από την οικογένεια. Τι επιτρέπεται και τι δεν επιτρέπεται είναι αρχικά μια διαδικασία βιωματική. Από την ηλικία τον 3 ετών είναι σημαντικό να μιλήσουμε πιο ξεκάθαρα για τα όρια στο άγγιγμα που ορίζονται από την έννοια του ιδιωτικού. Τα ιδιωτικά μέρη στο σώμα, ο ιδιωτικός χώρος και ο ιδιωτικός χρόνος. Τα γεννητικά μας όργανα, ο ποπός, το στήθος αλλά και το στόμα, είναι τα ιδιωτικά μας μέρη και οι λόγοι που μπορεί κάποιος να μας αγγίξει σε αυτά είναι για την υγιεινή μας και για ιατρικούς λόγους.

Στη συνέχεια όταν μιλάμε για ιδιωτικότητα στον χώρο, θα μιλήσουμε για το που επιτρέπεται το παιδί να αγγίζει τα ιδιωτικά του μέρη ή που μπορεί να είναι χωρίς εσώρουχο και που όχι.

Στη συνέχεια μπορούμε να μιλήσουμε και για ιδιωτικό χρόνο. Ο χρόνος του αυνανισμού, η ώρα της τουαλέτας ή η ώρα του μπάνιου, ακόμα και η ώρα της αλλαγής ρούχων είναι ιδιωτικός χρόνος.»

• Από ποια ηλικία αλλάζουν τα όρια;

«Τα όρια στο άγγιγμα δεν αλλάζουν με την ηλικία. Όπως στην παιδική ηλικία κανείς δεν έχει το δικαίωμα να μας αγγίξει στα ιδιωτικά μας σημεία, έτσι και στην εφηβεία όπως και στην ενήλικη ζωή, κανείς δεν έχει δικαίωμα να μας αγγίξει αν εμείς δεν το επιθυμούμε. Το όριο στην εφηβεία και στην ενήλικη ζωή μπορεί να ορίζεται από το συναίσθημα που δημιουργεί το άγγιγμα. Αν ένα άγγιγμα μας κάνει να νιώθουμε όμορφα είναι ένα άγγιγμα που είναι μέσα στα όρια μας. Αν ένα άγγιγμα μας κάνει να νιώθουμε άβολα είναι ένα άγγιγμα που έχει ξεπεράσει τα όρια μας.»

• Πως βοηθούν αυτά τα όρια στην ανάπτυξη των παιδιών;

«Όπως κάθε άλλο όριο που θέτουμε στα παιδιά, τα όρια στο άγγιγμα βοηθούν στην προστασία των παιδιών καθώς και στην ανάπτυξη μια υγιούς σεξουαλικής ζωής. Όταν ένας γονιός θέτει τα σωματικά όρια στα παιδιά, τα βοηθά στην υγιή κοινωνικοσυναισθηματική τους ανάπτυξη.

Τα βοηθά να γνωρίζουν το δικαίωμα τους να πουν όχι και φυσικά το δικαίωμα της επιλογής. Μαθαίνουν να νοιάζονται για τους άλλους και να διαχειρίζονται τα δύσκολα συναισθήματα τους.

Τα όρια είναι οδηγός συμπεριφοράς και αυτοπειθαρχίας. Μαθαίνει τα παιδιά να ελέγχουν τις ορμές τους, να μην παραβιάζουν τα όρια των άλλων και να μην παρενοχλούν τους άλλους. Τα όρια βοηθούν το παιδί να διατηρεί την ασφάλεια του, καθώς και την σωματική και συναισθηματική υγεία του.»

• Με ποιους τρόπους ένα παιδί υποδεικνύει ένα μη αποδεκτό άγγιγμα;

«Από ένα παιδί το οποίο κακοποιείται σεξουαλικά, είναι εξαιρετικά σπάνιο να το ακούσουμε να μιλάει για αυτό. Αυτό που μπορούμε να παρατηρήσουμε είναι ξαφνικές αλλαγές την συμπεριφορά του. Ξαφνικές φοβίες για μέρη, καταστάσεις ή ανθρώπους.

Επίσης, ένας τρόπος που επιλέγουν τα παιδιά να δείξουν ότι βιώνουν κάποιας μορφής σεξουαλική κακοποίηση, είναι μέσα από το παιχνίδι.»

• Πως μπορούμε να αντιληφθούμε τις προθέσεις τρίτων προς τα παιδιά, χωρίς όμως να υπερβάλλουμε;

«Άνθρωποι που μπορούν να κακοποιήσουν σεξουαλικά ένα παιδί, έχουν κοινωνική ζωή παρόμοια με την δική μας. Έχουν σταθερή δουλειά, φίλους, οικογένεια, σχέση, είναι παντρεμένοι με παιδιά ή χωρίς. Δεν υπάρχει κάτι στην εμφάνιση ή στην στάση ζωής τους, που να προδίδει τις σκέψεις και τους σκοπούς τους.

Γι’ αυτό χρειάζεται να ρίξουμε μια δεύτερη ή μια τρίτη ματιά, απομακρυσμένη από το συναίσθημα ή την κοινωνική εικόνα που μπορεί να έχουμε για τον συγκεκριμένο άνθρωπο και να παρατηρήσουμε κυρίως συμπεριφορές.

Συνήθως είναι ένας άνθρωπος πολύ ελεγκτικός είτε προς την οικογένεια του (αν εκεί είναι το θύμα) ή προς την οικογένεια και το παιδί στο οποίο έχει στοχεύσει. Αυτός ο έλεγχος όμως έχει πάντα ένα πολύ ωραίο περιτύλιγμα. Είναι πολύ καλά καμουφλαρισμένος.»

• Πόσο συχνό είναι στις μέρες μας το φαινόμενο;

«Είναι μια τόσο βουβή κακοποίηση για την οποία δεν θα μπορέσουμε ποτέ να έχουμε ακριβή στοιχεία. Μέσα από την θεραπευτική διαδικασία καταλαβαίνουμε όμως ότι είναι πολύ συχνό.

Όταν μιλάμε για Σεξουαλική κακοποίηση, δεν μιλάμε απαραίτητα για διείσδυση. Μιλάμε κυρίως για τα ερωτικά αγγίγματα, τα οποία είναι εξίσου επώδυνα και κακοποιητικά για την ψυχή ενός ανθρώπου.»

• Πως η Σεξουαλική Διαπαιδαγώγηση βοηθάει στην προστασία των παιδιών από τα επικίνδυνα αγγίγματα;

«Η Σεξουαλική Διαπαιδαγώγηση είναι ίσως η σημαντικότερη ασπίδα για ένα παιδί. Είναι μια διαδικασία μέσα από την οποία μαθαίνει το σώμα του, μαθαίνει τα όρια που υπάρχουν σε αυτό σε σχέση με τους άλλους και το πότε και με ποιόν τρόπο αυτά μπορούν να καταπατηθούν. Γι’ αυτό η Σεξουαλική Διαπαιδαγώγηση ξεκινάει από την ηλικία των 2 – 3 ετών, χωρίς να την ξεχωρίζουμε από την υπόλοιπη διαπαιδαγώγηση του.»

• Γιατί επιλέξατε τη θεατροπαιδαγωγική προσέγγιση ως εργαλείο για την σεξουαλική διαπαιδαγώγηση των παιδιών;

«Τα θεατροπαιδαγωγικά προγράμματα αποτελούν ένα χαρακτηριστικό εργαλείο της βιωματικής και συνεργατικής  μάθησης στην οποία συμμετέχει όλο το σώμα, η λογική και οι αισθήσεις. Αποτελεί ομαδική εμπειρία και συμβαίνει στο εδώ και τώρα. Τα παιδιά παίζουν. Το παιχνίδι τους είναι οικείο και ψυχαγωγικό. Με τον τρόπο αυτό ενεργοποιείται φυσικά η διάθεση για συμμετοχή και βοηθά τα παιδιά να αντιληφθούν  βιωματικά το νόημα της γνώσης και να κατανοήσουν βαθύτερα το θέμα. Ο συνδυασμός λεκτικής και μη λεκτικής επικοινωνίας και η χρήση οπτικών ερεθισμάτων εντείνει το ενδιαφέρον και την προσοχή. Η σεξουαλική διαπαιδαγώγηση είναι ένα θέμα που συνδέεται άμεσα με το σώμα μας και έτσι αξιοποιούμε τη χρήση του σώματος και την αυτοέκφραση των παιδιών.»

• Για ποιο λόγο χρησιμοποιείτε ως θεατροπαιδαγωγικό μέσο τις κούκλες στις πιο μικρές ηλικίες;

«Οι τέσσερις αυτές κούκλες δεν είναι ένα απλό μέσο για εμάς. Είναι ένα «έμψυχο» υλικό και τέσσερα επιπλέον άτομα στην ομάδα. Άτομα τα οποία έχουν φύλο, όνομα, παρελθόν, παρόν και μέλλον, όπως όλοι μας δηλαδή. Είναι λοιπόν τέσσερα μέλη της κοινότητας «Άγγιγμα και όρια» τα οποία μπορούν να έρθουν πιο κοντά στα παιδιά καθώς είναι πιο κοντά στην δική τους  ηλικία και μπορούν να μοιραστούν τις γνώσεις τους σχετικά με την σεξουαλική αγωγή και όχι μόνο. Η χρήση της κούκλας στα θεατροπαιδαγωγικά δρόμενα και γενικότερα στην εκπαίδευση είναι άμεσα συνυφασμένη με την ανάπτυξη της ενσυναίσθησης. Έτσι για λίγο ο ενήλικας έχει μόνο τον ρόλο του παρατηρητή και συντονιστή και τον λόγο τον έχουν οι τέσσερις, ειδικά για εμάς κατασκευασμένοι, φίλοι μας, που μέσα από έναν μεταξύ τους διάλογο από δικά τους βιώματα θα φέρουν με πολύ όμορφο τρόπο, θέματα στην ομάδα προς συζήτηση.»

• Ποιο είναι το Νομικό Πλαίσιο και κατά πόσον επιβάλλει πραγματική τιμωρία;

«Νομικό πλαίσιο για την παιδική σεξουαλική κακοποίηση συνίσταται σε διατάξεις προβλεπόμενες στον Ποινικό Κώδικα (κυρίως άρθρα 336 – 353 Π.Κ.), τη Διεθνή Σύμβαση του Οργανισμού Ηνωμένων Εθνών για τα δικαιώματα του παιδιού (Ν. 2101/1992) και το Ν. 3500/2006 για την αντιμετώπιση της ενδοοικογενειακής βίας. Πρόκειται για διατάξεις που προβλέπουν ιδιαιτέρως αυστηρές – στερητικές της ελευθερίας – ποινές για τους δράστες που διαπράττουν εγκλήματα με θύματα ανηλίκους (π.χ. ποινή κάθειρξης σε περιπτώσεις γενετήσιων πράξεων με ανηλίκους, κατάχρησης ανηλίκων σε ασέλγεια, πορνογραφίας ανηλίκων κλπ).

Ωστόσο, θα πρέπει να επισημανθεί η ανυπαρξία νόμου που να αποσκοπεί στην πρόληψη της παιδικής σεξουαλικής κακοποίησης – όπως και εν γένει της κάθε μορφής κακοποίησης ανηλίκων.

Τέλος, ερωτήματα προκαλούνται αναφορικά με το κατά πόσον επιβάλλεται εν τέλει πραγματική τιμωρία στους δράστες εγκλημάτων σεξουαλικής κακοποίησης ανηλίκων, λαμβανομένων υπ’ όψιν των προβλεπομένων ευεργετικών ποινικών διατάξεων περί αναστολής εκτέλεσης ποινής, περί μείωσης της ποινής λόγω ηλικίας ή εργασίας των δραστών στα σωφρονιστικά ιδρύματα κλπ.»

ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΗΜΕΡΙΔΑΣ

• Ώρα 11:00-13:00

Σεμινάριο για ενήλικες για την διαπαιδαγώγηση και διαχείριση της σεξουαλικότητας του παιδιού από τη Λίνα Λυκομήτρου – Σύμβουλο Ψυχικής Υγείας, Οικογένειας και Ζευγαριών και τη Μαρία Σκόρδου – Σχολική Ψυχολόγος, Ψυχοθεραπεύτρια.

• Ώρα 13:30-15:30

Σεμινάριο για ενήλικες «ΑΓΓΙΓΜΑ ΟΡΙΑ και ΠΡΟΣΤΑΣΙΑ» από τη Λίνα Λυκομήτρου Σύμβουλο Ψυχικής Υγείας, Οικογένειας και Ζευγαριών.

• Οι θεατροπαιδαγωγοί Φιλίππη Ρούβαλη, Μάγια Παπαγεωργίου θα επιμελούνται το βιωματικό εργαστήρι για παιδιά «Συναισθήματα, σώμα, προστασία». Το εργαστήρι θα πραγματοποιηθεί κατά τις κάτωθι ώρες:

16:00 – 17:00 – Βιωματικό εργαστήρι για παιδιά 4- 5 χρόνων

17:15 -18:15 – Βιωματικό εργαστήρι για παιδιά 6 – 9 χρόνων

18:30 – 20:00 – Βιωματικό εργαστήρι για παιδιά 10 -12 χρόνων

Για τα βιωματικά εργαστήρια των παιδιών θα τηρηθεί σειρά προτεραιότητας.

Υπεύθυνη επικοινωνίας: Λίνα Λυκομήτρου – Σύμβουλος Ψυχικής Υγείας, Οικογένειας και ζευγαριών.

• Για δηλώσεις συμμετοχής και πληροφορίες: 6997133331 – 6932596165.
• Τηλ.: 6970617539
• Email: aggigmakaioria@gmail.com

Η σημασία της σεξουαλικής αγωγής στην ημερίδα «Άγγιγμα, Όρια, Προστασία» στην Πύλο