«Παγωμένη» η κοινή γνώμη παρακολουθεί καθημερινά οικογενειακές τραγωδίες να εκτυλίσσονται, περιστατικά άγριας βίας να λαμβάνουν χώρα μπροστά στα μάτια ακόμη και μικρών παιδιών, γυναίκες να ζητούν βοήθεια επειδή δεν αντέχουν άλλο το ξύλο…
- Από τη Μαρία Μεϊμάρη
Τραγικά περιστατικά που αναδεικνύουν το θλιβερό φαινόμενο της ενδοοικογενειακής βίας και της κακοποίησης που υφίστανται χιλιάδες γυναίκες πίσω από κλειστές πόρτες! Ακόμη πιο θλιβερό είναι το γεγονός ότι τα περισσότερα θύμα, τα οποία γίνονται «σάκοι του μποξ» χωρίς λόγο, συνηθίζουν να κρύβουν το πρόβλημα κάτω από το… χαλί, αφήνοντάς το να διαιωνίζεται, με ολέθρια κάποιες φορές αποτελέσματα!
Σύμφωνα με επίσημα στοιχεία, ειδικά τις περιόδους της καραντίνας παρατηρείται «έκρηξη» των περιστατικών κακοποίησης, καθώς τα ζευγάρια περνούν περισσότερο χρόνο μαζί. Ενδεικτικά είναι τα συμπεράσματα της ΓΓΟΠΙΦ (Γενική Γραμματεία Οικογενειακής Πολιτικής και Ισότητας των Φύλων), που ήρθαν στο φως της δημοσιότητας με αφορμή την Παγκόσμια Ημέρα για την Εξάλειψη της Βίας κατά των Γυναικών που τιμάται κάθε χρόνο στις 25 Νοεμβρίου.
Τετραπλασιάστηκαν τα κρούσματα
Σύμφωνα με όσα αποκάλυψε η γενική γραμματέας του κυβερνητικού φορέα Μαρία Συρεγγέλα, κατά τη διάρκεια του πρώτου lockdown τα περιστατικά ενδοοικογενειακής βίας τετραπλασιάστηκαν! Οπως τόνισε, τον Απρίλιο οι κλήσεις που δέχθηκε η γραμμή SOS 15900 ήταν 1.766, με τις 1.070 να αφορούν περιστατικά βίας (σ.σ.: οι αντίστοιχες κλήσεις τον Μάρτιο ήταν 325). Οι κλήσεις για περιστατικά ενδοοικογενειακής βίας διαμορφώθηκαν στις 648, από 166 που ήταν τον Μάρτιο!
Επισήμανε, ωστόσο, ότι η βία δεν κάνει διακρίσεις, μπορεί να συμβεί σε οποιοδήποτε σπίτι, ενώ δεν εξετάζει ούτε οικονομικό ούτε εκπαιδευτικό επίπεδο. Αναφορικά, δε με την αύξηση των κλήσεων για περιστατικά ενδοοικογενειακής βίας, η κυρία Συρεγγέλα εξήγησε ότι στην ουσία οι ήδη βίαιοι άνδρες, οι οποίοι μένουν στο σπίτι, έχουν συχνότερα ξεσπάσματα βίας απέναντι στις συντρόφους τους.
«Είναι οριζόντιο πρόβλημα. Μπορεί καμιά φορά να νομίζουμε ότι αυτό το πρόβλημα αφορά γυναίκες από ευάλωτες κοινωνικές ομάδες. Δεν ισχύει. Δεν έχει ταξικούς ούτε μορφωτικούς περιορισμούς» ανέφερε χαρακτηριστικά στο ΑΠΕ-ΜΠΕ.
Σε άλλες δηλώσεις της τόνισε, πάντως, ότι το προφίλ των γυναικών που καταφεύγουν στις δομές του Δικτύου της ΓΓΟΠΙΦ, επειδή έχουν δεχθεί βία από τον σύζυγο ή τον σύντροφό τους (νυν ή πρώην), δεν παρουσιάζει μεγάλες μεταβολές. Πρόκειται στην πλειονότητά τους για Ελληνίδες, ηλικίας 36-45 ετών, έγγαμες με παιδιά, ενώ οι περισσότερες εξ αυτών δηλώνουν άνεργες ή απόφοιτες Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης.
«Τις νύχτες και τις αργίες γίνονται συνήθως τα περισσότερα περιστατικά» δήλωσε από την πλευρά της η ψυχολόγος του Ξενώνα Φιλοξενίας Γυναικών Δήμου Αγρινίου Νατάσα Μακρυδήμα, μιλώντας στο ΑΠΕ-ΜΠΕ.
Ξενοδοχεία έγιναν έκτακτα καταλύματα
Στο διάστημα της καραντίνας, μάλιστα, ξενοδοχεία σε όλες τις περιφερειακές ενότητες αποτέλεσαν έκτακτα καταλύματα, προκειμένου οι κακοποιημένες γυναίκες και τα παιδιά τους να ολοκληρώσουν τις ιατρικές εξετάσεις που απαιτούνται για να μπουν σε έναν από τους 20 ξενώνες, που λειτουργούν υπό την αιγίδα του κράτους. Σύμφωνα με το καταστατικό, τα θύματα ενδοοικογενειακής βίας μπορούν να μείνουν εκεί από τρεις έως έξι μήνες, μπορεί και παραπάνω, εάν υπάρχει ανάγκη.
Η γνωστή ποινικολόγος Γιάννα Παναγοπούλου έχει χειριστεί πολλές υποθέσεις αποτρόπαιων εγκλημάτων που σόκαραν το πανελλήνιο και οι οποίες είχαν ως υπόβαθρο την ενδοοικογενειακή βία. Οπως δήλωσε στην «Espresso», κατά τη διάρκεια των μέτρων περιορισμού αυξήθηκαν οι αιτήσεις ασφαλιστικών μέτρων για την προστασία των θυμάτων κακοποίησης.
«Η περίοδος της καραντίνας είναι δοκιμαστική για τις ανθρώπινες σχέσεις. Το άτομο υφίσταται μια πίεση. Ο αναγκαστικός εγκλεισμός στο σπίτι και ο περιορισμός στις μετακινήσεις προστατεύουν την υγεία και δίνουν τη δυνατότητα στις οικογένειες να γνωριστούν καλύτερα. Δυστυχώς, όμως, υπάρχουν και περιστατικά βίας και αποκλίνουσες συμπεριφορές που οξύνθηκαν αυτήν την περίοδο. Αυξήθηκαν οι διαδικασίες ασφαλιστικών μέτρων για ρύθμιση κατάστασης κατεπείγουσας μέσα στην οικογένεια, λόγω βίας, όπου διατάσσεται η μετοίκηση του/της συζύγου που προκαλεί τη βία. Αυξήθηκαν τα περιστατικά ενδοικογενειακής βίας με θύματα ιδίως γυναίκες και παιδιά» τόνισε η κυρία Παναγοπούλου.
Παραμελούν τη φαρμακευτική αγωγή και γίνονται βίαιοι
«Εχουμε και περιπτώσεις αιτήσεων αναγκαστικής νοσηλείας, καθόσον την περίοδο της καραντίνας παρατηρείται σε ορισμένα άτομα να έχει αντίκτυπο στην ψυχική τους υγεία. Υπάρχουν και τα άτομα τα οποία λαμβάνουν φαρμακευτική αγωγή για ψυχικά νοσήματα και η απώλεια των αγαπημένων τους προσώπων ή, η νοσηλεία λόγω Covid των προσώπων που μεριμνούν για αυτούς τους ανθρώπους έχει ως αποτέλεσμα να παραμένουν μόνα, να αισθάνονται αβοήθητοι, να παραμελούν τη λήψη της φαρμακευτικής αγωγής και αυτό να έχει ως αποτέλεσμα την εκδήλωση αξιόποινης συμπεριφοράς. Επιπροσθέτως, η τριβή και η φθορά στα ζευγάρια προκαλεί ένταση που πολλάκις οδηγεί στην ενδοοικογενειακή βία με θύματα και τα ίδια τα παιδιά, τα οποία απευθύνονται στις δομές και καταγγέλλουν όσα βιώνουν» συμπληρώνει η γνωστή ποινικολόγος.
Οπως κατέληξε η κυρία Παναγοπούλου, όσοι πέφτουν θύματα ενδοοικογενειακής βίας δεν πρέπει να φοβούνται ούτε να σιωπούν: «Η Πολιτεία έχει προβλέψει και έχει διαμορφώσει όλα τα εχέγγυα για την πρόληψη συμπεριφορών βίας και την προστασία των θυμάτων με την έγκαιρη καταγγελία αυτών των συμπεριφορών. Τα άτομα ανεξαρτήτως φύλου πρέπει να μιλούν, να καταγγέλλουν, να διεκδικούν».
Οι «σκοτεινές» συνέπειες της καραντίνας
Λίγο μετά την έναρξη του δεύτερου καθολικού lockdown, στις αρχές Νοεμβρίου, το πανελλήνιο συγκλονίστηκε από την είδηση ότι μια 50χρονη στην Αγία Βαρβάρα δολοφονήθηκε άγρια από τη 15χρονη κόρη της, τον 17χρονο Ρουμάνο φίλο της και τον 16χρονο Ελληνα συνεργό τους. Μόλις πριν από λίγα 24ωρα συγκλονισμένο το πανελλήνιο παρακολουθούσε το βίντεο από τον άγριο ξυλοδαρμό του σταθμάρχη του μετρό από δύο ανήλικα αδέλφια.
Αν και δεν αποδεικνύεται ότι τα δύο προαναφερόμενα περιστατικά συνδέονται απαραίτητα με τον εγκλεισμό που επιβάλλει η καραντίνα, ουδείς μπορεί να παραγνωρίσει τις συνέπειες του αναγκαστικού περιορισμού στη ψυχοσύνθεση των ανηλίκων. Η κλινική ψυχολόγος Λήδα Τερίκογλου εξήγησε με ποιον τρόπο η καραντίνα επηρεάζει τη συμπεριφορά πολλών παιδιών.
«Η εφηβεία αποτελεί μία περίοδο με ιδιαίτερες προκλήσεις. Κατά τη διάρκεια της εφηβείας το παιδί έρχεται αντιμέτωπο με μία σειρά έντονων σωματικών και ψυχικών αλλαγών. Παρόλο που τα παιδιά και οι έφηβοι μπορεί να εμφανίζουν ήπιες κλινικές εκδηλώσεις Covid‐19 σε σύγκριση με τους ενήλικες, το βάρος αυτής της πανδημίας δεν περιορίζεται στις κλινικές εκδηλώσεις της νόσου. Αντίθετα, υπάρχουν σημαντικές ψυχικές επιπτώσεις που επιβαρύνουν αυτή την ηλικιακή ομάδα. Τα διαδεδομένα περιοριστικά μέτρα που χρησιμοποιούνται για τον έλεγχο της μετάδοσης της πανδημίας περιλαμβάνουν την κοινωνική απομάκρυνση και την προσωρινή διακοπή λειτουργίας σχολείων, δραστηριοτήτων και ψυχαγωγικών εγκαταστάσεων. Αυτές οι δραματικές αλλαγές στον τρόπο ζωής που εφαρμόστηκαν σε σύντομο χρονικό διάστημα έχουν δημιουργήσει ένα σκοτεινό κοινωνικό τοπίο για μια γενιά παιδιών και εφήβων παγκοσμίως. Κάποιες από τις προεκτάσεις των συνεπειών των μέτρων για τον περιορισμό της πανδημίας περιλαμβάνουν την απομόνωση από συνομήλικους και φίλους, την αύξηση του χρόνου στο διαδίκτυο, την ένταση συναισθημάτων άγχους, αγωνίας, κατάθλιψης. Επιπλέον τα ποσοστά ενδοοικογενειακής βίας και κακοποίησης έχουν αυξηθεί παγκοσμίως επηρεάζοντας τις γυναίκες και τα παιδιά πιο συχνά. Oλα τα παραπάνω ενδέχεται να συμβάλουν στην αύξηση βίαιων και επιθετικών συμπεριφορών από ανήλικου».
Τι προβλέπει ο νόμος για τους ανήλικους
Η κυρία Παναγοπούλου, από την πλευρά της, εξήγησε τι προβλέπει ο νόμος για τους ανήλικους παραβάτες:
«Το ποινικό δίκαιο ανηλίκων ακολουθεί ειδική ποινική μεταχείριση στις περιπτώσεις όπου έχουμε να κάνουμε με ανηλίκους παραβάτες. Οι ποινές που επιβάλλονται στα παιδιά που παραβαίνουν τον νόμο είναι συνήθως θεραπευτικά ή αναμορφωτικά μέτρα και η περίπτωση εγκλεισμού σε σωφρονιστικό κατάστημα ανηλίκων αφορά μόνο κακουργήματα. Ο ανήλικος απολαμβάνει ιδιαίτερη προστασία από τον νόμο με γνώμονα τη διασφάλιση και την προστασία των δικαιωμάτων του καθ’ όλη τη διάρκεια της ποινικής διαδικασίας».
