Γαϊτανάκι ευθυνών για το φονικό σαιτοπόλεμο ή Πιασ’το αυγό και κούρευτο …!
Η ιστορία με τον σαϊτοπόλεμο, την διεξαγωγή του, τη νομιμότητά του, την παρουσία ή απουσία της αστυνομίας, τα μέτρα ασφαλείας του και ποιός θ’ αποφασίσει γι’ αυτά, καθώς και για το ποιός έχει την ουσιαστική ευθύνη σε περίπτωση δυστυχήματος όχι μόνο χάσκει από παντού, αλλά είναι και γεμάτη αντιφάσεις και παραλογισμούς.
Δεν είμαι καν σίγουρη εάν έχω καταλάβει σωστά καθότι μου φαίνεται εντελώς παράλογο το πόσο θολό είναι το τοπίο σε περίπτωση ατυχήματος και ανάγκης απόδοσης ευθυνών γύρω από αυτό το έθιμο, αλλά τα δεδομένα (και οι προσωπικές μου δυνατότητες επεξεργασίας τους) έχουν ως εξής:
Ο σαϊτοπόλεμος υπάγεται στο εθιμικό δίκαιο, που σημαίνει ότι δεν είναι ακριβώς νόμιμος αλλά ούτε και παράνομος, καθώς η διεξαγωγή του έχει διαμορφωθεί στο πλαίσιο της συντήρησης της τοπικής παράδοσης και αφού πραγματοποιείται αδιάλλειπτα επί δεκαετίες, υπάρχει το δικαίωμα της πραγματοποίησής του.
Καθώς δεν είναι νόμιμο να κυκλοφορούν εκρηκτικές ύλες και μάλιστα να πυροδοτούνται σε δημόσιο χώρο, η αστυνομία είναι απούσα από την εκδήλωση αφού κανονικά εάν ήταν παρούσα θα έπρεπε, προφανώς, να συλλάβει τους συμμετέχοντες για κατοχή βεγγαλικών και αυτοσχέδιων εκρηκτικών μηχανισμών!
Λόγω της ιδιαιτερότητας αυτής του εθίμου οι άμεσα εμπλεκόμενοι με διάφορους τρόπους προσπαθούν τουλάχιστον να μην βρεθούν εκτεθειμένοι σε αντιδικίες και γαϊτανάκια αποζημιώσεων σε περίπτωση ατυχήματος.
Οι ίδιοι οι συμμετέχοντες υπογράφουν υπεύθυνα ότι σε περίπτωση τραυματισμού τους την ευθύνη φέρουν αποκλειστικά οι ίδιοι. Ο Δήμος χρηματοδοτεί τον Σύλλογο που θα αγοράσει το μπαρούτι και εν τέλει εκείνοι που παρανομούν με βάση το γράμμα του νόμου (τί γίνεται όμως με το πνεύμα;) είναι οι συμμετέχοντες στα μπουλούκια που αγοράζουν εκρηκτικά, τα έχουν υπό την κατοχή τους, τα «μπουμπουνίζουν» και προσφέρουν το θέαμα.
Ο Δήμος Καλαμάτας έδωσε επιχορήγηση ύψους 12.000 ευρώ στον Σύλλογο Σαϊτομάχων για την διεξαγωγή του σαϊτοπόλεμου και όρισε υπεύθυνο για τη διεξαγωγή του (και φυσικά για την περίπτωση “στραβής”) έναν δημοτικό σύμβουλο.
Μέχρι στιγμής δεν έχουμε καταλάβει ποιός αποφασίζει για τα μέτρα ασφαλείας. Οι συμμετέχοντες σαϊτομάχοι δε φέρουν ευθύνη για την ασφάλεια των θεατών. Η αστυνομία, εξ’ ορισμού υπεύθυνη για τη δημόσια τάξη και ασφάλεια, δεν συμμετέχει στην διεξαγωγή της εκδήλωσης. Η δημοτική αστυνομία θα μπορούσαμε να είμαστε εσείς κι εγώ ως συμβασιούχοι και πρώην άνεργοι με κύριο σκοπό να κόβουμε κλήσεις για παράνομο πάρκινγκ ή εγκατάλειψη περιττωμάτων δεσποζόμενων σκύλων. Ο Δήμος όρισε υπεύθυνο και ένιψε τας χείρας του.
Ο δημοτικός σύμβουλος, που ουδεμία σχέση έχει με επαγγέλματα πολέμου και ασφάλειας στη χρήση εκρηκτικών, κλήθηκε (τυχαία μάλλον και για κακή του τύχη δηλαδή) να είναι υπεύθυνος για μία εκδήλωση σε έναν προκαθορισμένο χώρο και προφανώς δεν είχε την προνοητικότητα ή την δύναμη να τον διαμορφώσει μόνος του έτσι ώστε να είναι ασφαλείς τουλάχιστον οι θεατές. Ως αποτέλεσμα συνελήφθη, πέρασε αυτόφωρο και θα δικαστεί για ανθρωποκτονία εξ’ αμελείας.
Πραγματικά δηλαδή… μόνο εκείνος ευθύνεται για το συμβάν; Ένας άνθρωπος μόνος του ήταν ο διοργανωτής; Κανείς δεν σκέφτηκε και δεν είχε τη δύναμη να επηρεάσει την απόφαση της διεξαγωγής του συγκεκριμένου εθίμου στον συγκεκριμένο χώρο με τους θεατές μέσα σχεδόν στην αρένα;
Η συγκεκριμένη ιστορία θυμίζει τη γνωστή πρακτική επιχειρηματιών της νύχτας που παρανομούν με δυνατά ντεσιμπέλ κυρίως (και διάφορα άλλα κατά περίπτωση) και η αστυνομία συλλαμβάνει εκείνον που εμφανίζεται ως διαχειριστής της επιχείρησης, τον γνωστό «αυτοφωράκια».
Ο «αυτοφωράκιας» αποφασίζει για τα ντεσιμπέλ ή για το πού θ’ ανοίξει το κατάστημα; Ασφαλώς και όχι. Το όνομά του όμως είναι γραμμένο στα χαρτιά και η δικαιοσύνη λειτουργεί με το γραπτό δίκαιο και όχι με τους άγραφους νόμους ή ό,τι άλλο θεωρείται νόμος σ’ ένα χωριό επειδή συμβαίνει αδιάλλειπτα επί πολλά χρόνια και αποτελεί παράδοση.
Αφροδίτη Σπυροπούλου
