Χ. Αναστασόπουλος: Γιατί δεν εφαρμόζεται η θεσπισμένη τοπική αργία της 23ης Μαρτίου;

Τοποθέτηση – Ερώτηση στο Δημοτικό Συμβούλιο της 28ης Μαρτίου 2022, του Χρήστου Αναστασόπουλου
Οικονομολόγου, MSc, Δημοτικού Συμβούλου με την παράταξη «Ανοικτός Δήμος – Ενεργοί Πολίτες»

Το 2021, το έτος εορτασμού των 200 χρόνων από την έναρξη της επανάστασης των Ελλήνων κατά του οθωμανικού ζυγού, αποτελεί παρελθόν. Πέρα από την κριτική για το είδος και την ποιότητα των εκδηλώσεων που πραγματοποιήθηκαν, ο εορτασμός των 200 ετών από την έναρξη της επανάστασης συνιστούσε ευκαιρία για την αποκατάσταση της ιστορικής αλήθειας σχετικά με τον χρόνο και τον τόπο έναρξης της επανάστασης, που τόσο ενδιαφέρει την πόλη μας.

Σύμφωνα με την επίσημη, την επικρατούσα σε εθνικό επίπεδο εκδοχή, η έναρξη της επανάστασης έλαβε χώρα την 25^η Μαρτίου στα Καλάβρυτα, με τον Παλαιών Πατρών Γερμανό να υψώνει το λάβαρο της Αγίας Λαύρας και να ορκίζει σε αυτό τους αγωνιστές. Η εκδοχή αμφισβητείται έντονα και από πλήθος ιστορικών θεωρείται φανταστικό γεγονός. Ακόμα και ο Παλαιών Πατρών Γερμανός στα απομνημονεύματά του δεν κάνει καμία αναφορά στα γεγονότα. Η 25^η Μαρτίου καθιερώθηκε ως επέτειος εορτασμού του εθνικού ξεσηκωμού το 1838, επί βασιλείας του Όθωνα, στην κατεύθυνση συσχέτισης της θρησκείας με την επανάσταση και της ταύτισης εθνικής και θρησκευτικής συνείδησης.

Ενώ σύμφωνα με άλλη εκδοχή, η οποία επικρατεί σε τοπικό επίπεδο, η επανάσταση κηρύχθηκε στις 23 Μαρτίου  στην Καλαμάτα όπου μετά την απελευθέρωσή της οι δυνάμεις των Ελλήνων με ηγέτες, μεταξύ άλλων, τον Μαυρομιχάλη, τον Κολοκοτρώνη, τον Παπαφλέσσα, τον  Νικηταρά, τον Αναγνωσταρά και τον Μητροπέτροβα συγκεντρώθηκαν στο προαύλιο βυζαντινού ναού στις όχθες του Νέδοντα, όπου μετά τη δοξολογία, 24 ιερείς και ιερομόναχοι ευλόγησαν τις ελληνικές σημαίες και όρκισαν τους αγωνιστές.

Επιπλέον, υφίσταται και μια τρίτη εκδοχή, σύμφωνα με την οποία η έναρξη έλαβε χώρα την 17^η Μαρτίου στην Αρεόπολη. Πέραν του ότι το γεγονός έχει διασωθεί ως θρύλος, ως λαϊκή παράδοση, ελλείψει γραπτών μαρτυριών που να το αποδεικνύουν, η αξία του προσκρούει και στο ότι η Μάνη χαρακτηρίζεται  αδούλωτη. Σύμφωνα μάλιστα με την τοπική παράδοση, αναφέρεται  πως η επαναστατική σημαία είχε στο κέντρο έναν μπλε σταυρό και επάνω από αυτόν αναγραφόταν το σύνθημα «Νίκη ή Θάνατος», αντί του «Ελευθερία ή Θάνατος», του συνθήματος που ταυτίστηκε με την επανάσταση του ΄21, υποδηλώνοντας ακριβώς το ότι η Μάνη θεωρείτο ελεύθερη. Ως εκ τούτου, ακόμα και αν το γεγονός ήταν αληθές δεν είναι δυνατόν μια επανάσταση να ξεκινά σε ελεύθερο έδαφος. Σύμφωνα με τους κανόνες καταγραφής της ιστορίας, μια επανάσταση δεν θεωρείται πως ξεκινά με δηλώσεις προθέσεων αλλά με ένα υψηλής σημασίας πολεμικό γεγονός. Παρόλα αυτά, με συστηματική προσπάθεια, από μέρους των ιθυνόντων της περιοχής, η λαϊκή παράδοση τείνει να λάβει το χαρακτήρα βεβαιωμένης ιστορικής αλήθειας, με την πραγματοποίηση τοπικών εκδηλώσεων και πιο επίσημα με την κήρυξη, τα τελευταία χρόνια, της 17^ης Μαρτίου ως επίσημης τοπικής αργίας για την Αρεόπολη αλλά και για ολόκληρη τη Μάνη. Επισημαίνεται, πως πέρυσι στην επέτειο των 200 ετών από την έναρξη της επανάστασης τίμησαν με την παρουσία τους τούς εορτασμούς τόσο η Πρόεδρος της Δημοκρατίας όσο και η Πρόεδρος του «Ελλάδα 2021», ενώ απουσίασαν από τις εκδηλώσεις της Καλαμάτας λίγες μέρες μετά. Ταυτόχρονα, αίσθηση και πολλά ερωτηματικά έχει προκαλέσει η ομιλία του Υπουργού Προστασίας του Πολίτη φέτος στο πλαίσιο των σχετικών εκδηλώσεων στην Αρεόπολη. Συγκεκριμένα, μεταξύ άλλων, ανέφερε: «Τέσσερις αιώνες μετά την Άλωση της Κωνσταντινούπολης, σε αυτά εδώ τα χώματα ξεκίνησε πριν 201 χρόνια η επανάσταση του γένους η πρώτη φλόγα άναψε εδώ στη Μάνη και εξαπλώθηκε σε όλο το Μοριά, στη Ρούμελη, στα νησιά της πατρίδας. ….Ήταν σαν σήμερα 17 Μαρτίου 1821. Εδώ σε αυτά τα άγια χώματα που πατάμε, ξεκίνησε η επανάσταση και ποτίστηκε το δέντρο της ελληνικής ελευθερίας. Στο ναό των Ταξιαρχών, σε αυτή την πόλη στην ιστορική πλέον Αρεόπολη, εδώ υψώθηκε η πρώτη επαναστατική σημαία, με ένα γαλάζιο σταυρό στο κέντρο. Έγραφε «Νίκη ή Θάνατος» και από κάτω «ταν ή επί τας». Ήταν η κοινή θέληση των Μανιατών και των Μανιατισσών. Ήταν η κοινή θέληση των Ελλήνων. Εδώ αποφασίστηκε η ίδρυση της επαναστατικής επιτροπής για τον συντονισμό του Αγώνα, η Μεσσηνιακή Γερουσία, η οποία ήταν ουσιαστικά ο πρώτος πολιτικός θεσμός των Ελλήνων. Εδώ γράφτηκε η πρώτη προκήρυξη προς τους Χριστιανικούς λαούς της Ευρώπης γιατί από τότε είχαμε διαλέξει το που είμαστε, για την απόφαση του έθνους μας να αποτινάξει το ζυγό της δουλείας και να πορευτεί προς την ελευθερία και την ανεξαρτησία.».

Αντίθετα με τη βάσιμη αμφισβήτηση των άλλων εκδοχών, η αντίστοιχη που θέλει την Καλαμάτα να καθίσταται η πρώτη πόλη της υποδουλωμένης Ελλάδας που απελευθερώθηκε και η πόλη στην οποία κηρύχθηκε η επανάσταση την 23^η Μαρτίου του 1821 δεν τυγχάνει της παραμικρής αμφισβήτησης. Η προσπάθεια απαξίωσης των όσων διαδραματίστηκαν τότε με το επιχείρημα πως η απελευθέρωση της πόλης δεν συνέβη ως αποτέλεσμα ενός πολεμικού γεγονότος πέφτει στο κενό διότι το τέχνασμα συγκαταλέγεται στη στρατηγική του πολέμου, μην ξεχνάμε πως με ένα αντίστοιχο ο Οδυσσέας, σύμφωνα με την Ιλιάδα του Ομήρου, κατάφερε να αλώσει την Τροία, χωρίς ουδόλως να μειώνεται η αξία του επιτεύγματός του, τουναντίον.

Στο πλαίσιο αυτής της στρέβλωσης της ιστορικής αλήθειας, ο εορτασμός της απελευθέρωσης της Καλαμάτας πάντα έμενε και συνεχίζει να μένει στη σκιά, χωρίς να εφαρμόζεται τοπική αργία αν και καθιερώθηκε με Β.Δ. το 1969, με τις δημόσιες υπηρεσίες και τα εμπορικά καταστήματα να λειτουργούν κανονικά,  με τον όποιο εορτασμό να είναι πάντα στριμωγμένος στις μεσημεριανές ώρες, έτσι ώστε να μην τονίζεται η αξία του γεγονότος και συχνά, ιδιαίτερα παλαιότερα, χωρίς την παρουσία της πολιτειακής ηγεσίας της χώρας. Αξίζει αναφοράς το παράδειγμα των Ιωαννίνων στα οποία η ημερομηνία απελευθέρωσης της πόλης είναι θεσμοθετημένη τοπική αργία αποδίδοντας στο γεγονός την αξία που του πρέπει.

Επειδή τα γεγονότα είναι ξεροκέφαλα, η πρώτη πόλη, η πρώτη περιοχή της σκλαβωμένης Ελλάδας που απελευθερώθηκε ήταν η πόλη μας, η Καλαμάτα, πρώτη πολιτική εξουσία θεωρείται η «Μεσσηνιακή Γερουσία» ή «Μεσσηνιακή Σύγκλητος», ως πρώτη ενέργεια σε διπλωματικό επίπεδο θεωρείται η «Προκήρυξις εις τας Ευρωπαϊκάς Αυλάς», με την οποία ανακοινώθηκε διεθνώς η κήρυξη της επανάστασης. Οι βασικοί πρωταγωνιστές της επανάστασης, άλλωστε, αυτοί που διαδραμάτισαν καταλυτικό ρόλο στην εξέλιξή της, έτσι όπως αυτοί αναδείχθηκαν στη συνέχεια του αγώνα, ήταν στην Καλαμάτα και ορκίστηκαν να αγωνισθούν μέχρις εσχάτων.

Το κίνητρο ενασχόλησης με το θέμα δεν είναι σοβινιστικό. Στόχο αποτελεί η αποκατάσταση της ιστορικής αλήθειας και παράλληλα η ανάδειξη ενός γεγονότος που συνιστά σημαντικό κομμάτι της ιστορίας της πόλης μας και κατ΄ επέκταση πτυχή της ταυτότητάς της.

Δυστυχώς, η δημοτική αρχή απέτυχε να αναδείξει το γεγονός και να αποκαταστήσει την ιστορική αλήθεια. Δυστυχώς δεν άδραξε την ευκαιρία. Το γεγονός παραμένει για εσωτερική χρήση. Δεν είμαι αιθεροβάμων να πιστεύω πως θα αλλάξει εύκολα η επίσημη εκδοχή, πιστεύω όμως πως υπάρχουν περιθώρια αναβάθμισης του εορτασμού με πρώτη ενέργεια, στην κατεύθυνση αυτή, την εφαρμογή τοπικής αργίας. Απευθύνομαι και σε εσάς κυρίες και κύριοι συνάδελφοι. Από εμάς εξαρτάται να αποκαταστήσουμε την ιστορική αλήθεια, και να  αναδείξουμε την ιστορία του τόπου μας.

Αν πραγματικά κύριε Δήμαρχε εννοείτε όσα λέτε στο πλαίσιο των εκδηλώσεων για την απελευθέρωση της πόλης μας, οφείλετε αν μη τι άλλο να προβείτε στις απαραίτητες ενέργειες ώστε να ισχύσει η ήδη θεσπισμένη τοπική αργία της 23^ης Μαρτίου. Σε διαφορετική περίπτωση, παραμένουν λόγια κενού περιεχομένου. Έστω και καθυστερημένα, έχετε κύριε Δήμαρχε την πρόθεση να αναδείξετε και να τιμήσετε το ιστορικό γεγονός με τον πρέποντα τρόπο;